Station Beograd Glavna uit 1884 buiten gebruik gesteld

Oudste station van Belgrado gesloten

door

Het oude hoofdstation van Belgrado is per 1 juli buiten gebruik gesteld. Vanaf nu wordt het nieuwe Belgrade Centre railway station (Prokop) gebruikt, dat weliswaar aan doorgaande sporen ligt maar verder van het stadscentrum en (nog) nauwelijks over goede lokale OV-verbindingen beschikt. Er is dan ook veel kritiek op de sluiting van het oude station. Het besluit hangt samen met het Waterfront-project dat de commerciële ontwikkeling van de rivieroever van de Save inhoudt, waarvoor de sporen moeten wijken. Het monumentale stationsgebouw zelf blijft bewaard en zal onder andere een museum voor Servische historie gaan huisvesten.

Stationsgebouw

Beograd Glavna was in 1884 het eerste grote station van het in 1878 onafhankelijk geworden Servië. Het kopstation aan de oever van de Sava was het meest Westerse gebouw van de stad. Een jaar na de opening arriveerde de eerste Orient-Express uit Parijs, toen nog als tijdelijk eindpunt. Het gebouw in neoclassistische stijl heeft een L-vormige plattegrond. Het ontwerp van de Weense architect Wilhelm von Flattich werd uitgewerkt door Dragiša Milutinović. De centraal gelegen imposante entreepartij fungeerde als de poort van Servië tot de rest van Europa. Het timpaan boven de ingang bevatte oorspronkelijk een sculptuur van twee gevleugelde leeuwen met het wapen van het jonge koninkrijk.

Oorspronkelijke sfeer

In 2012 bezocht ik het station tijdens m'n reis per trein van Parijs naar Istanbul via de oude route van de Simplon Orient-Express. Er hing een bijzondere, authentieke sfeer, vooral in de avonduren toen er veel Interrailers op de nachttreinen wachtten. Op de perrons constateerde ik dat er in ieder geval sinds 1950 niets was veranderd: de plantenbakken hingen er nog die de LIFE-fotograaf Jack Brins toen vastlegde. Naast het station staat trouwens een enigszins verroeste stoomlocomotief uit 1947 van Tito's presidentiële trein.

Behalve bovenstaande foto's maakte ik in 2012 ook dit 360º panorama:

Toegift

Op 16 juli 1923 schreef reiscorrespondent George Nypels in het Algemeen Handelsblad ietwat unfair over het station en Belgrado, toen hoofdstad van het jonge Koninkrijk van Serviërs, Kroaten en Slovenen:

In Belgrado blijft de Simplon Orient-Express vier volle uren staan. Geen mens mag echter uit het smerige stationnetje in de stad. En dit verzekert elke Servische gendarme de verbaasde reizigers. Zeer beslist en zeer onvoorkomend. Na heel veel gepraat kreeg alleen ik eindelijk een papier, waarmee ik van half zeven tot acht in de stad mocht... en er tot half elf bleef! Sinds ik de hoofdstad van koning Alexander gezien heb, begrijp ik dat ze de voorbijgaande reizigers van de Orient-Express er liever buiten houden.

Als hoofdstad van een klein maar dapper volkje van zwijnen- en kippenfokkers, en residentie van koningen uit een zeer doorluchtig maar voor drie generaties nog paardenfokkend en analfabetisch geslacht, ging deze oude, roemrijke Turkenvesting aan de Save en Donau nog wel. Maar als hoofdstad van het grote rijk der Serven, Kroaten en Slovenen is het wat erg min. Ze willen het de doortrekkende reiziger dus waarschijnlijk pas laten zien, als het gemoderniseerd en helemaal klaar is.

of stuur een e-mail: arjan@arjandenboer.nl

Reacties